S obzirom na to da se republička administrativna taksa ne plaća za svrhu ostvarenja prava iz socijalnog osiguranja (prava na penziju), taksa se ne plaća ni ako organ Republike Srbije na zahtev fizičkog lica izdaje izvod iz matične knjige rođenih za svrhu ostvarenja navedenog prava, odnosno prava za zasnivanje radnog odnosa, nezavisno od toga da li će se navedena prava ostvarivati u Republici ili u inostranstvu

"Odredbom člana 2. st. 1. i 2. Zakona o republičkim administrativnim taksama ("Sl. glasnik RS", br. 43/2003, 51/2003 - ispr., 61/2005, 101/2005 - dr. zakon i 5/2009 - dalje: Zakon) propisano je da se za spise i radnje u upravnim stvarima, kao i za druge spise i radnje kod organa, plaćaju takse po odredbama tog zakona. Iznosi taksi propisani su Tarifom.

Organi jesu institucije, državni organi i organizacije, organi pokrajinske autonomije i lokalne samouprave kada vrše poverene poslove, kao i preduzeća, privredna društva i druge organizacije kojima je povereno vršenje javnih ovlašćenja (član 1a tačka 3) Zakona).

Prema odredbi člana 11. Zakona, taksa se plaća u propisanom iznosu za zahtev i za spise i radnje koje se u vezi sa tim zahtevom donose, odnosno vrše, ako Zakonom nije drukčije propisano.

Tarifom republičkih administrativnih taksi, Odeljak A, Tarifni broj 1. propisana je taksa za zahtev, ako Zakonom nije drukčije propisano, u iznosu od 200 dinara.

Prema Tarifnom broju 220. stav 2. i Napomeni uz taj tarifni broj, za uverenje iz matične knjige o slobodnom bračnom stanju plaća se republička administrativna taksa u iznosu od 550 dinara. Izbegla i prognana lica sa teritorije bivše SFRJ i raseljena lica sa teritorije APKM, na osnovu odgovarajućih isprava kojima dokazuju svoj status, taksu iz tog tarifnog broja plaćaju u iznosu umanjenom za 70% od takse propisane tim tarifnim brojem.

Prema odredbi člana 19. stav 1. tač. 1) i 4) Zakona, ne plaća se taksa za spise i radnje u postupcima koji se vode po službenoj dužnosti, kao ni za prijave za upis u matične knjige.

Prema odredbama člana 292. st. 1, 3. i 4. Porodičnog zakona ("Sl. glasnik RS", br. 18/2005), budući supružnici podnose usmeni ili pismeni zahtev za sklapanje braka matičaru opštine u kojoj žele da sklope brak. Budući supružnici uz zahtev za sklapanje braka podnose izvod iz matične knjige rođenih za svakog od njih, a po potrebi i dokaz o sprovedenom postupku davanja dozvole za sklapanje braka. Ako je budući supružnik ranije bio u braku, podneće dokaz da je prethodni brak prestao ukoliko ova činjenica nije upisana u matičnu knjigu rođenih.

Matičar utvrđuje, na osnovu izjava budućih supružnika, priloženih isprava i na drugi način, da li su ispunjeni svi uslovi za punovažnost braka predviđeni Porodičnim zakonom (član 293. stav 1. Porodičnog zakona). Sklopljeni brak matičar upisuje u matičnu knjigu venčanih i u matičnu knjigu rođenih za oba supružnika (član 303. stav 1. Porodičnog zakona).

Dakle, kada se od organa zahteva izdavanje uverenja o slobodnom bračnom stanju, republička administrativna taksa se plaća u propisanom iznosu za zahtev u iznosu od 220 dinara i za uverenje iz matične knjige o slobodnom bračnom stanju, osim kada se to uverenje izdaje za svrhe iz člana 19. Zakona (za koje je propisano oslobođenje od plaćanja takse) ili na zahtev organa koji, prema članu 18. Zakona, republičku administrativnu taksu ne plaćaju.

U tom smislu, kada fizičko lice zahteva od organa izdavanje uverenja iz matičnih knjiga o slobodnom bračnom stanju, za svrhu priloga uz zahtev za sklapanje braka, saglasno odredbama člana 292. Porodičnog zakona, taksa se plaća za zahtev i za uverenje primenom Tarifnih br. 1. i 220. Tarife.

2. U Odeljku A Tarife republičkih administrativnih taksi, Tarifni broj 221. tačka 2) propisano je da se za izvode iz matičnih knjiga namenjenih inostranstvu plaća republička administrativna taksa u iznosu od 260 dinara. Napomenom uz taj tarifni broj propisano je da izbegla i prognana lica sa teritorije bivše SFRJ i raseljena lica sa teritorije APKM, na osnovu odgovarajućih isprava kojima dokazuju svoj status, taksu iz tog tarifnog broja plaćaju u iznosu umanjenom za 70% od takse propisane tim tarifnim brojem.

Prema odredbi člana 19. stav 1. tačka 6) Zakona, ne plaća se taksa za spise i radnje za ostvarivanje prava iz obaveznog socijalnog osiguranja, socijalne zaštite, boračko-invalidske zaštite i zaštite civilnih invalida rata, odnosno prava u skladu sa propisima kojima se uređuje finansijska podrška porodici sa decom. Prema tački 11) navedene odredbe, ne plaća se taksa za spise i radnje u postupku za zasnivanje radnog odnosa i ostvarivanje prava po tom osnovu.

Prema odredbi člana 9. Konvencije o izdavanju izvoda iz matičnih knjiga na više jezika ("Sl. list SFRJ - Međunarodni ugovori", br. 8/91), uz poštovanje međunarodnih ugovora koji se odnose na besplatno izdavanje prepisa ili izvoda iz matičnih knjiga, izvodi koji se izdaju shodno odredbama te konvencije ne mogu podleći plaćanju većih taksa od izvoda koji se izdaju na osnovu zakonskih propisa na snazi u državi iz koje potiču.

Odredbom člana 5. stav 2. i člana 6. Konvencije o izdavanju izvesnih izvoda iz matičnih knjiga namenjenih inostranstvu ("Sl. list SFRJ - Međunarodni ugovori", br. 9/67), izvodi koji su izdati shodno uslovima uređenim čl. 1. do 4. Konvencije primaju se na teritoriji svake države potpisnice bez overavanja. Bez štete po međunarodne ugovore koji se odnose na besplatno izdavanje dokumenata iz matičnih knjiga, izvodi koji se izdaju shodno odredbama te konvencije podležu plaćanju istih taksa kao izvodi koji se izdaju na osnovu zakonskih propisa na snazi u državi u kojoj se izvodi izdaju.

Dakle, ako organ Republike Srbije na zahtev fizičkog lica izdaje izvod iz matičnih knjiga, za svrhu ostvarenja prava iz člana 19. Zakona, republička administrativna taksa se ne plaća.

S obzirom na to da se za izvod iz matičnih knjiga, za svrhu ostvarenja prava iz člana 19. Zakona, republička administrativna taksa ne plaća, ta taksa se ne plaća ni ako organ Republike Srbije, na zahtev fizičkog lica, izdaje izvod iz matičnih knjiga za svrhu ostvarivanja prava iz člana 19. Zakona, u konkretnom slučaju - prava na penziju (kao prava iz socijalnog osiguranja), odnosno prava na zasnivanje radnog odnosa, nezavisno od toga da li će se navedena prava ostvarivati u Republici ili u inostranstvu, kao i da li se, u skladu sa napred navedenim konvencijama, izdaju na više jezika i u konkretnom slučaju, "služe radnji u inostranstvu bez legalizacije i prevoda"."

(Mišljenje Ministarstva finansija, br. 434-02-00026/2009-04 od 24.3.2009. godine)