OPOREZIVANJE OTKUPA PEČURAKA OD FIZIČKIH LICA Zakon o porezu na dohodak građana član 31 stav 2 i član 85

Na prihode koje fizičko lice ostvaruje uzgajanjem, odnosno prikupljanjem i prodajom pečuraka plaća se porez na ostale prihode samo ukoliko prihodi po tom osnovu nisu oporezovani po osnovu samostalne delatnosti

Problem oporezivanja pečuraka, lekovitog bilja, sekundarnih sirovina, lozno voćnih i drugih sadnica i kalemova, peska, šljunka i sl. mora se posmatrati sa dva aspekta:

- sa stanovišta poreza na promet

- sa stanovišta poreza na dohodak građana

1. Porez na promet

Sa stanovišta poreza na promet proizvoda, mišljenjem Ministarstva finansija i ekonomije br. 413-00-659/2001-04 od 7.6.2001. godine, zauzet je stav da se kod otkupa pečuraka od individualnog poljoprivrednog proizvođača (zemljoradnika) koji proizvodi (uzgaja) pečurke, ne plaća porez na promet proizvoda, i pri tome nije potrebno ispuniti uslov bezgotovinskog plaćanja.

Ovaj stav zasnovan je na odredbi člana 11 stav 1 tačka 14 Zakona o porezu na promet ("Sl. glasnik RS", br. 22/2001), kojom je propisano da se porez na promet proizvoda ne plaća na poljoprivredne proizvode i proizvode šumarstva koje prodaje fizičko lice - poljoprivredni proizvođač.

Prema mišljenju Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede br. 413-00-12/2001-06 od 31.5.2001. godine, pečurke se svrstavaju u poljoprivredne proizvode.

Prema tome, nesporno je da se u prometu - otkupu pečuraka kao poljoprivrednih proizvoda, odnosno šumskih plodova od poljoprivrednih proizvođača - zemljoradnika, ne obračunava i ne plaća porez na promet proizvoda.

2. Porez na dohodak građana

Sa stanovišta Zakona o porezu na dohodak građana ("Sl. glasnik RS", br. 24/2001), predmet oporezivanja nije promet proizvoda, već prihod koji ostvaruje fizičko lice.

Prihodi koje fizička lica ostvaruju uzgajanjem, odnosno prikupljanjem i prodajom pečuraka, nezavisno od toga što se radi o poljoprivrednim proizvodima, ne mogu se smatrati prihodima od poljoprivrede i šumarstva u smislu odredaba čl. 22 do 30 Zakona o porezu na dohodak građana.

Ovi prihodi imaju karakter prihoda od samostalne delatnosti, saglasno članu 31 Zakona o porezu na dohodak građana, bez obzira da li je obveznik registrovao samostalnu delatnost ili ne.

Naime, odredbom člana 31 stav 2 Zakona o porezu na dohodak građana, propisano je da se prihodom od samostalne delatnosti smatra i prihod ostvaren trajnim ili sezonskim iskorišćavanjem zemljišta u nepoljoprivredne svrhe (vađenje peska, šljunka i kamenja, proizvodnja kreča, cigle, crepa, ćumura i sl.), proizvodnjom lozno-voćnih i drugih sadnica i kalemova, inkubatorskom proizvodnjom živine i drugim sličnim delatnostima, nezavisno od toga da li su kao samostalne delatnosti registrovane kod nadležnog organa.

S obzirom da većina obveznika ne registruje samostalne delatnosti po tom osnovu, niti podnosi prijavu poreskom organu za plaćanje poreza po osnovu neregistrovane samostalne delatnosti, ti prihodi se poreski zahvataju kao ostali - drugi prihodi saglasno odredbi člana 85 stav 1 Zakona o porezu na dohodak građana, kojom je propisano da se ostalim prihodima u smislu ovog zakona smatraju i drugi prihodi koji po svojoj prirodi čine dohodak fizičkog lica, a nisu oporezovani po drugom osnovu ili nisu izuzeti od oporezivanja po ovom zakonu.

Obveznik poreza - fizičko lice koje se bavi uzgajanjem, prikupljanjem i prodajom pečuraka (nezavisno od toga da li je to zemljoradnik ili drugo lice i nezavisno od toga da li mu je to osnovna ili dopunska delatnost), ima mogućnost opcije - da plaća porez na prihode od neregistrovane samostalne delatnosti ili porez na ostale - druge prihode prema članu 85 Zakona o porezu na dohodak građana.

Ukoliko se obveznik opredeli da plaća porez na prihode od samostalne delatnosti, dužan je da podnese poresku prijavu nadležnom poreskom organu koji poresku obavezu utvrđuje rešenjem.

Prema tome, na prihode koje fizičko lice ostvaruje uzgajanjem, odnosno prikupljanjem i prodajom pečuraka plaća se porez na ostale - druge prihode samo ukoliko prihodi po tom osnovu nisu oporezovani po osnovu samostalne delatnosti, što se dokazuje rešenjem poreskog organa o utvrđivanju poreske obaveze.

Porez na ostale - druge prihode plaća se po stopi od 20%, na osnovicu koju čini bruto prihod umanjen za normirane troškove koji iznose 20%.

Obvezniku se mogu priznati, umesto normiranih, stvarni troškovi ako isplatiocu prihoda podnese specifikaciju stvarnih troškova koju je priznao (overio) nadležni poreski organ (prema prebivalištu obveznika), u skladu sa odredbama člana 85 stav 2 i člana 82 stav 4 Zakona o porezu na dohodak građana.

Prema odredbi člana 85 stav 3 Zakona o porezu na dohodak građana, kod obračuna i plaćanja poreza na prihode fizičkog lica po osnovu prikupljanja i prodaje šumskih plodova primenjuje se poreska olakšica (poreski kredit) - umanjenje obračunatog poreza za 40%. Iznos poreskog kredita pripada fizičkom licu koje ostvaruje te prihode.

Porez na ostale - druge prihode plaća se po odbitku ako isplatilac prihoda vodi poslovne knjige (pravno lice, preduzetnik). To znači, da je isplatilac dužan da porez obračuna, obustavi i uplati na pripisani račun u momentu svake pojedinačne isplate prihoda fizičkom licu.

 

(Mišljenje Ministarstva finansija i ekonomije, br. 413-00-1184/2001-04 od 26.9.2001. godine)